Görüntüleme Birimleri

Bilgisayar Monitörleri

Ekran kartı tarafından oluşturulan görüntünün kullanıcılara aktarılabilmesi için gerekli olan bir donanımdır.
Monitörler yapılarına göre 4’e ayrılırlar.

• CRT (Cathode Ray Tube)
• LCD (Liquid Crystal Display)
• Plazma
• Led

Monitörlerle İlgili Temel Kavramlar

1. Piksel: Görüntüyü oluşturan en küçük yapı taşıdır. Ekranda oluşan bir görüntü binlerce pikselden meydana gelmektedir.
2. Çözünürlük: Çözünürlük ekranda oluşan görüntünün kalitesi başka bir deyişle netliği olarak bilinse de tam karşılığı görüntüyü oluşturan toplam piksel sayısıdır. Örneğin 1024*768 çözünürlük denilince 1024 sütun ve 768 satır üzerindeki noktacıkların kullanıldığını belirtir (1024×768=786432 tane piksel).
3. Dot Pitch: Bir pikseldeki rengi oluşturmak için Kırmızı–Yeşil-Mavi (RGB) üç ana renk kullanılır. Her bir renk taneciğine Dot denir. Yani bir piksel 3 dotun birleşimi ile oluşur.Ekranın dot pitch, yani nokta aralığı değeri de görüntü kalitesini arttırır. Bu mesafe azaldıkça noktaların arası daralıp, elde edilecek resmin kalitesinin daha kesin ve detaylı olabilmesini sağlar. Monitörler dot pitch değeri 0.27, 0.26 ve 0.24 mm aralığında değişir.
4. Renk Derinliği:Her bir pikselde görüntülenebilecek renk adedine renk derinliği denir. 16bit renk derinliğine sahip bir görüntüde 216 adet renk kullanılabilir demektir.
5. Tazelem Hızı:Ekrandaki görüntünün saniyede yenilenme hızına da tazeleme hızı denir. Hz ile ölçülür. 75 veya 80 Hzlik tazeleme hızı idealdir. Birimi Hertz’dir
6. Ekran Boyutu: Bir ekranın boyutları genellikle inç olarak verilir. (1 inch=2,54cmdir ve ” ile gösterilir.) Günümüzde sıklıkla 17″ monitörler kullanılmaktadır. Ama 19″ ve 21″ monitörlerde bulunur. Buradaki değerler monitörün bir köşesinden çaprazdaki diğer köşesine olan uzaklığı belirtir. Fakat esasen monitörlerin çoğunluğunun görüntü boyutu bu değerlere tam olarak uymaz.
7. İzlenme Alanı:Monitördeki görüntünün oluştuğu alana ise izlenebilir alan (görüntü alanı) denir. Monitör ne kadar iyi olursa olsun eğer ekran kartı monitör kadar iyi değilse istenilen görüntü kalitesi elde edilemez

8. Ekran Boyutu:Ekran boyutu köşegen uzunluğu olarak ifade edilir birimi inçtir. 1 inç 2,54cm’dir

9. En/boy oranı (aspect ratio)
   Ekranın en ve boy oranlarını gösterir. Genelde bu oran 4:3’tür. Mesela 1024×768 çözünürlüğe sahip bilgisayarda en boy oranı 4:3’tür. Ama günümüzde 16:9, 16:10 gibi oranlar da mevcuttur. 16:9 oranına “widescreen” (geniş ekran) ekran denilmektedir.

10. Ölü pikseller
    Ölü pikseller görüntü değiştiği hâlde rengi değişmeyen ekran üstündeki noktalardır. Özellikle LCD ekranlarda bazı pikseller özelliğini üretim aşamasında kaybedebilmektedir. Bir monitörde ölü piksel olup olmadığını anlamak için ekran arka planı önce komple siyah yapılır bu pozisyonda ekranda ki beyaz noktalar ölü piksellerdir, daha sonra arka plan komple beyaz yapılır eğer bu pozisyonda siyah noktalar var ise bunlar da ölü piksellerdir.

11. Kontrast: Bir görüntüdeki en koyu renkle en açık renk arasındaki fark. (1000000:1 500000:1 şeklinde ifade edilir soldaki sayı büyüdükçe görüntüdeki kalite artar.)

12. Tepki Süresi: Tepki süresi bir pikselin aktif (siyah) durumdan pasif (beyaz) duruma geçip tekrar aktif duruma dönmesi için geçen süredir (milisaniye cinsinden). 1 saniye 1000ms dir.

⦁ CRT MONİTÖRLER(Cathode Ray Tube)

Her monitör bir veri ve bir güç kablosu ile bağlanır. Veri kablosunun bağlı olmadığı, bozuk olduğu durumlarda monitör ekranında No Signal uyarısı görüntülenir. Veri kablosunda 3 renk için 3 pin bulunmaktadır. Bu pinlerden herhangi birinin kırılması durumda o renk görüntülenemez. (ekranın sarımtırak göstermesi gibi) Monitör üzerindeki ışığın yanık olma durumu monitöre enerji geldiğini ifade eder. Üzerindeki bir açma kapama düğmesi ile birlikte ekran görüntü ayarlarının (büyüklük, parlaklık, karşıtlık, görüntü konumu vb.) yapılması sağlanır.

Küçük boyutlarda binlerce kırmızı, yeşil ve mavi fosfor kaplı tabakadan oluşan bir ekrana, elektron demetinin çarptırılmasıyla görüntü oluşturulur. Elektron demeti fosfor tabakaya çarpmadan önce ince metal bir maskeden (shadow mask veya aperture grill) geçirilir. Amaç elektronları aynı noktaya odaklamak ve başıboş elektronların ekran üzerinde görüntüyü bozmalarını engellemektir. CRT monitörlerinin içersindeki trafoda yüksek bir gerilim(26000V) indüklemesi vardır bundan dolayı tamiri esnasında dikkat edilmesi gerekir. CRT Monitörlerin ekranlarına mıknatıs yaklaştırıldığında ekranda renk kaymaları oluşur bu durum her ne kadar kalıcı olmasa da yinede bu tarz bir davranış sergilemek doğru olmaz. Ayrınca CRT monitörlerin son yıllarında üretilen düz ekranlı olan çeşitlerine flat ekran denilmektedir.

⦁ LCD MONİTÖRLER (LİKİD KRİSTAL EKRAN)

LCD monitöre adını veren en büyük özellik, görüntünün elde edilmesinde büyük rol oynayan sıvı kristal yapıdır. Sıvı kristal yapıdaki bir madde ne katı ne de sıvı diyebileceğimiz bir durumda bulunur. Bu nedenle bu duruma sıvı kristal durum denmektedir. Sıvı kristalin bu özelliği sayesinde çok az enerji uygulayarak katı veya sıvı duruma rahatlıkla geçirilebilir. Uygulanacak enerji sıcaklık, elektrik, basınç vs olabilir. Bu sıvı kristal yapıya elektrik enerjisi uygulandığında bükümler açılır ve kristal moleküler yapı duruş açısını değiştirir. Bu özellik kullanılarak, ışığa sıvı kristal kanalın içinden yol verilir.

Piksel Hataları: En titiz üretime rağmen hatalı resim noktalarının söz konusu olabileceğinin belirtmek gerekir. Üreticiler ise 10 piksel hatasından fazlasında cihazı bozuk olarak kabul ederler.

İzleme Açısı: LCD ekranlar da görüntüye tam karşısından değil de bir başka açıdan bakıldığında renk netliği ve kontrast değerleri düşüşte oluyor. Yeni nesil ekranlarda 160 dereceye kadar görüntüde bozulma olmayan ekranlar üretilmiştir.
⦁ PLAZMA MONİTÖRLER

CRT monitörlerin çalışmasına benzer bir yöntem kullanırlar. İki cam arasında düzgün dağılmış, içerisinde xenon ve neon gazlarının bulunduğu binlerce fosfor kaplı hücreler vardır. Elektrotların farklı gerilimle şarj edilmeleriyle hücre içerisine, iyonize edilmiş gaz üzerinden akım girişi olur. Bu akım UV fotonlarının oluşmasına neden olan, yüksek hıza sahip yüklü parçacık hareketine neden olur. UV fotonlar fosfor tabakaya çarparak fosfor atomlarını yüksek enerji ile yükler. Bu enerji atomların ısınmasına neden olur. Sonrasında ise atomlar görülebilir sahip olduğu enerjiyi, ışık fotonu şeklinde ortama yayar.

• LED Monitörler

LED ekranlar aslında LCD ekran olarak da düşünülebilir. Light-emitting dioedes (LED) olarak da bilinen LED ekranlar arkadan aydınlatmalı bir LCD ekrandır
LED TV’lerde, LCD ekranlarda arka aydınlatma olarak kullanılan floresan lamba yerine bir dizi LED (light-emitting dioede / ışık yayan diyot) kullanılır. Ekrandaki görüntüyü oluşturan her bir piksel için ışık, bu LED’ler aracılığıyla gönderilir. Bu nedenle de daha net ve aydınlık bir görüntü sunmaktadır. LED TV’lerde arka aydınlatma olarak kullanılan LED’lerin bulundukları yerlere göre LED TV’lerin ikiye ayrıldığını söyleyebiliriz. Bunlar doğrudan aydınlatma ve kenardan aydınlatma olarak bilinir. Her iki teknolojinin de kendisine özel avantajları bulunur. Doğrudan aydınlatma kullanıldığında çok yüksek kontrast oranlarına ulaşılabiliyor iken kenardan aydınlatma teknolojisinde de çok ince tasarımlar yapabilmek mümkündür. Doğrudan aydınlatma teknolojisini kullanan LED TV’lerde kullanılan LED sayısı ve kontrol ettikleri bölgenin büyüklüğü, görüntü kalitesini doğrudan etkiler. Kenardan aydınlatma teknolojisi maliyetleri düşürdüğü için bu teknolojiyi kullanan LED TV’lerin fiyatı daha uygundur. Sonuçta her iki aydınlatma teknolojisi de standart LCD TV’lerin çok üstünde bir görüntüleme performansı ve enerji tasarrufu sunar.

EKRANLARIN BİRBİRİ İLE KARŞILAŞTIRMASI

Panel Teknolojileri

• IPS Ekranlar

Ips kısaltması “In-Plane Switching” kelimelerinin baş harflerinden oluşmuş bir ekran paneli türüdür.

Ips ekran ; tam karşıdan bakma gereğini ortadan kaldırır, yansıma kayıpları, açıya göre renk değişimi kayıplarını sıfıra indiren bir teknolojidir.

Ips ekranlar telefon, tablet, notebook gibi cihazlarda kullanılabilecek dokunmatik ekranlar için kullanılabilecek en iyi teknolojidir.

Lcd panellere göre hem kristal yapısında hem kristal hücrelerinin yerleşiminde getirdiği farklılıklara bağlı olarak çok fazla elektrot ve kristal ile renkler oluşmaktadır. Temelde Lcd ekranlardan farkı budur.

• Avantajları

1. Renk kaybı yaşamazsınız.

2. Baktığınız açıya göre görüntü kalitesi ve renk canlılığında azalma olmaz.

3. Her açıdan aynı görüntüyü alarak aynı renk canlılığı görebilirsiniz.

4. 8 bit renk derinliğine sahiptir.

5. Güneş yansıması durumunda görüntü kaybı en aza indirgenmiştir.

6. Diğer ekranlardan daha fazla enerji tasarrufu sağlar.

7. Görüntüleme açısı 180o dereceye kadar çıkabilmektedir.

8. Ekrana parmağınızla dokunduğunuzda ekranda dalgalanma olmaz.

• Dezavantajları

1. Tablet ve cep telefonları için fazla enerji harcaması dezavantajdır.

2. Fiyatının yüksek olması bir dezavantajdır.

Bir ekranın Ips ekran olduğunu nasıl anlarsınız?

Bir ekrana çeşitli açılardan bakın eğer tüm bu açılardan baktığınızda hiçbir görüntü kaybı olmayıp aynı canlılıkla ekranı izleyebiliyorsanız o ekran Ips ekran’dır. Lcd ekrana parmağınızla hafif bastırırsanız ekranda dağılma görürsünüz Ips ekranlara parmağınızla dokunduğunuzda böyle bir şey göremezsiniz.

• TN (Twisted Nematic) Panel

Şu an günümüzde en çok kullanılan panel tiplerinden birisidir. Düşük üretim maliyeti ve yüksek tepki süreleri bu panellerin en büyük avantajları arasındadır. Yüksek parlaklık değerlerine rağmen görüntüleme açıları daha dardır. Yüksek tepki süreleri sayesinde film ve spor maçlarında ve aksiyon dolu oyunlardaki hayalet efekti bu panellerde oluşmaması nedeniyle TN panelleri oyuncular tarafından en çok tercih edilen paneller arasında yer almasını sağlamıştır.

• PLS (Plane Line Switching) Paneller

PLS panel teknolojisi özünde IPS ile çok benzerlik göstermektedir. İki panelde geniş renk skalası ve 178 derece yatay/dikey geniş görüş açısı sunarlar. İlk üretildikleri yıllarda tepki süreleri görece olarak VA ve TN panellere göre daha düşük olmalarına rağmen günümüzde benzer değerleri sağlamaktadırlar. Kaliteli görüntüyü üretmek için tasarlanmışlardır ve bu nedenle maliyetleri standart panellere göre biraz daha yüksektir. IPS ile PLS aralarındaki en büyük fark ise üreticilerinin farklı olması ve PLS panelin IPS panele alternatif olarak geliştirilmiş olmasıdır. Yani aslında tamamen bir pazarlama stratejisinden farklı birşey değildir.

• VA (Vertical Alignment) Paneller

VA teknolojisine sahip paneller S-PVA veya MVA olarakta anılmaktadır. Teknoloji nezdinde bakıldığında kağıt üzerinde S-IPS panellere çok benzerlik gösterirler. VA paneller, TN panellere göre akıcı renk geçişleri ve geniş görüntüleme açılarına sahiptirler. Fakat IPS ve PLS panellerden bir adım geridedirler. VA panellerin tepki süreleri IPS panelle benzerlik gösterir ama TN panellere göre daha düşüktür. VA panellerin en büyük avantajı tipik kontrast oranlarının yüksek olmasıdır.

SuperClear Teknolojisi Nedir?

Sahip oldukları geniş renk gamları ile yüksek renk doğrulukları sunar ve daha doğal renk seçenekleri ile birlikte gelirler. Kullanılan paneller sahip oldukları 8-bit, 8-bit + FRC veya 10bit renk değerleri ile standart TN panellere göre daha fazla renk derinliği sunarak, renkler arasında daha yumuşak geçişleri beraberlerinde getirirler. Yüksek renk performanslarının yanında öne çıkan bir diğer özellikleri ise renk doğruluklarını geniş görüş açılarından da sunabilmeleridir. Panellerdeki alt piksellerin farklı şekillerde yerleştirilmesi sonucu elde edilen düzenli yapı sayesinde 178°/178° yatay ve dikey açılardan geniş görüş açıları sunmaları ve renk doğruluğunu farklı açılardan da sağlayabilmeleri bu teknolojinin en önemli karakteristik özellikleri arasında yer alır.

 

Monitörlerle İlgili Yeni Teknolojiler

 

• MultiView : Eş zamanlı olarak çift bağlantı ve görüntülemeye olanak sağlar,etkin çift bağlantı ve görüntülemeye olanak sağlayan multiview ile pc ve dizüstü bilgisayar gibi cihazlarla eş zamanlı çalışarak karmaşık çok görevli işleri kolaylıkla yerine getirebilirsiniz
• FreeSync™: :Bu teknoloji AMD firması tarafından geliştirilen bir teknolojidir. Monitör ve ekran kartı işlemcisi arasındaki bağlantı sorunlarını çözümler ve ekranda oluşabilecek görsel dağılmaların, dalgalanmaların önüne geçerek daha pürüzsüz bir oyun performansı sağlar.

• G-SYNC™: Bu teknoloji NVIDIA firması tarafından geliştirilmiş bir teknolojidir.Bu da görüntü kaymalarını ve görüntülerin üst üste binmesi engelleyen bir teknolojidir.
• HDR: (High Dynamic Range) HDR, Yüksek Dinamik Aralık anlamına gelir ve hem çok parlak hem de çok karanlık sahnelerde içerikteki ayrıntıları ortaya koyan bir tekniği ifade eder. Daha geniş bir kontrast aralığında bile daha doğal ve gerçekçi bir görüntü sunar. Örneğin, çok karanlık bir mağara sahnesinde, HDR TV’ler mağara duvarlarının görünümü ve renginin yanında dokusunu da gösterir. Okyanusun üzerinde bir yat bulunan bir sahnede ise, güneşin parladığı arka plandan bağımsız olarak güneş ışınlarının parladığı tek tek açıkça görülür.

 

• Flicker-free : LED arka aydınlatmalı ekranlarda parlaklığın kontrol edilme şekli nedeniyle bazı kullanıcıların ekranlarında titreşim olur. Bu durum gözün yorulmasına yol açar. Flicker-free Teknolojisi, parlaklığı düzenlemek için uyguladığı yeni çözümle daha konforlu bir izleme deneyimi için titreşimi azaltır.

 

• Windows Hello™ : Yenilikçi ve güvenli web kamerası, ihtiyaç duyduğunuzda açılır ve kullanmadığınızda güvenli bir şekilde monitör içindeki yuvasına geri döner.

 

• Adaptive-Sync : FreeSync teknolojisinin aynısı olan fakat geliştirici firmaları farklı olan NVİDİA firmasının geliştirdiği bir teknolojidir. Oyun oynarken monitördeki görüntüde yırtılma, parazitlenme gibi sorunları ortadan kaldırmaya yarayan bir teknolojidir.

 

• NanoCell TV : Mükemmel ses kalitesi ve üst düzey tasarıma sahip olan bu teknoloji ile en iyi görsel deneyimi yaşamanıza olanak sağlanıyor. NanoCell teknolojisi, renk saflığını geliştirmek için nanoparçacıkları kullanır ve RGB spektrumunun daha iyi saflığı için mat karışık renkleri filtreler.

 

• Pixellence : Vestelin patentini aldığı görüntü iyileştirme teknolojisi Pixellence ile görüntüler standart ekran teknolojilerinden çok daha canlı ve daha net bir kalite sağlıyor.

Çalışmalarınızda başarılar dilerim. Ailenize ve Yüce Türk Milletine laik insanlar olabilmek için tek çaremiz çalışmaktır.